The Dr.Oz Show
ooooooooooooooooooooooo
drink hot tea after your meal
000000000
အစားမေလွ်ာ့ဘဲ ကိုယ္အေလးခ်ိန္က်ေစမည့္ နည္းလမ္းမ်ား
အစားအေသာက္ကို အလြန္အမင္းေလွ်ာ့စရာမလိုဘဲ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ေလ်ာ့က်လိုပါ သလား။ အစားအေသာက္မေလွ်ာ့ဘဲ ဝိတ္က်ခ်င္သူေတြအတြက္ ဘဝေနထိုင္မႈပံုစံတခ်ဳိ႕ ေျပာင္းလဲလိုက္႐ံုနဲ႔ အဆင္ေျပသြားေစမယ့္ နည္းလမ္းေကာင္းေတြကို ေဖာ္ျပေပးလိုက္ ပါတယ္။၁။ အိပ္ေရးဝဝအိပ္ပါ
မီခ်ီဂန္တကၠသိုလ္ရဲ႕ ေလ့လာမႈတစ္ခုအရ တစ္ညမွာ တစ္နာရီပိုအိပ္တာနဲ႔ တစ္ႏွစ္ၾကာရင္ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ၁၄ ေပါင္ က်ဆင္းသြားေၾကာင္း သိရပါတယ္။ အိပ္ေရးဝျခင္းစာ ဆာေလာင္ စိတ္ကို အထိုက္အေလ်ာက္ တားဆီးေပးႏိုင္တာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။
၂။ အိမ္မွာ စားပါ
အိမ္မွာ ခ်က္ထားတဲ့ အစားအစာေတြကို တစ္ပတ္မွာ အနည္းဆံုး ငါးရက္စားသူေတြ ဟာ ခႏၶာကိုယ္ သြယ္လ်တတ္ၾကပါတယ္။ ဒါဟာ ဆိုင္ေတြမွာ ခ်က္ျပဳတ္တဲ့ အစားအ ေသာက္အမ်ားစုဟာ က်န္းမာေရးနဲ႔ မညီ ၫြတ္တဲ့ အဆီပါဝင္မႈမ်ားတာေၾကာင့္ပါ။
၃။ အစားကို ျဖည္းျဖည္းခ်င္းဝါးစားပါ
အစားအေသာက္တစ္နပ္စားခ်ိန္ကို မိနစ္ ၂၀ ၾကာအခ်ိန္ေပးပါ။ အစာစားတဲ့အခါ ျဖည္း ျဖည္းခ်င္း ေၾကညက္ေအာင္ ဝါးစားေပးရင္ ခႏၶကိုယ္ကေန မၾကာခင္မွာပဲ ဗိုက္ျပည့္ ေၾကာင္း အခ်က္ျပပါလိမ့္မည္။ အစားအ ေသာက္ကို အျမန္စားရင္ေတာ့ ဗိုက္ျပည့္ ေၾကာင္း အခ်က္ျပသံကို သတိမထားမိဘဲ အလြန္အကၽြံစားျဖစ္သြားပါတယ္။
၄။ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ မ်ားမ်ားစားပါ
အစာတစ္နပ္စားတိုင္း ဟင္းသီးဟင္းရြက္ သံုးမ်ဳိးပါေအာင္စားပါ။ အားအေသာက္ကို မ်ားမ်ားစားရမွ ေက်နပ္တတ္သူေတြအေနနဲ႔ ဟင္းသီးဟင္းရြက္နဲ႔ အသီးအႏွံကို မ်ားမ်ား စားေပးလိုက္တာဟာ စိတ္ေက်နပ္မႈ ရေစ သလို ကိုယ္အေလးခ်ိန္ကိုလည္း ေလ်ာ့က် ေစႏိုင္ပါတယ္။ ဟင္းသီးဟင္းရြက္နဲ႔ အသီး အႏွံထဲမွာ အမွ်င္ဓာတ္နဲ႔ ေရဓာတ္သာ အဓိကပါဝင္ၿပီး ကယ္လိုရီပါဝင္မႈ နည္းပါးတာ ေၾကာင့္ပါ။
၅။ ေကာက္ႏွံတစ္လံုးနဲ႔ ျပဳလုပ္ထားတဲ့ အစာစားပါ
ဆန္လံုးညိဳ၊ ဘာလီ၊ အုတ္ဂ်ဳံ၊ အညိဳေရာင္ ေပါင္မုန္႔စတာေတြဟာ ဝိတ္ေလွ်ာ့လိုသူတို႔ အတြက္ အသင့္ေတာ္ဆံုးပါပဲ။ အေၾကာင္း ကေတာ့ ေကာက္ႏွံတစ္ခုလုံးနဲ႔ လုပ္ထားတဲ့ အစားအေသာက္ေတြဟာ ကယ္လိုရီပါဝင္မႈ နည္းၿပီး ခႏၶကိုယ္ထဲမွာ ေကာင္းတဲ့ ကိုလက္စထေရာ ျမင့္တက္ေစတာေၾကာင့္ပါ။
၆။ ဝက္ေပါင္ေျခာက္ ေရွာင္ပါ
နံနက္စာစားတဲ့အခါနဲ႔ ဆင္းဒဝစ္ရွ္ စားတဲ့ အခါ ဝက္ေပါင္ေျခာက္မစားပါနဲ႔။ ဝက္ေပါင္ ေျခာက္ႏွစ္ေခ်ာင္းမွာ ကယ္လိုရီ ၁၀၀ ေလာက္ ပါဝင္တဲ့အတြက္ တစ္ႏွစ္ၾကာရင္ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ၁၀ ေပါင္ တက္လာႏိုင္ပါ တယ္။ ဟမ္ဘာဂါ ဒါမွမဟုတ္ ဆင္းဒဝစ္ရွ္ စားတဲ့အခါ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ ပါဝင္တာ ကိုသာ ေရြးစားပါ။
၇။ သၾကားမစားရပါ
အခ်ဳိရည္အစား ေရေျပာင္းေသာက္လိုက္ရင္ သၾကားလက္ဖက္စားဇြန္း ၁၀ဇြန္းေလာက္ ေရွာင္ရွားရာ ေရာက္ပါတယ္။ သၾကားဟာ ကိုယ္အေလးခ်ိန္တက္ေစတဲ့အျပင္ စိတ္ကိုပါ ထိုင္းမႈိင္းညစ္ႏြမ္းသြားေစပါတယ္။
၈။ အယ္လ္ကိုေဟာ ပမာဏ ကန္႔သတ္ပါ
အရက္ပါတဲ့ လူမႈေရးဝိုင္းေတြသြားတဲ့အခါ ေကာ့ေတး၊ ဘီယာ၊ ဝိုင္၊ အရက္ စတာ ေတြကို အရင္ဆံုး လက္လွမ္းမယ့္ အစား ေရကို အရင္ဆံုးေသာက္ပါ။ အရက္ေသာက္ မိသြားတဲ့အခါ အရက္ေၾကာင့္ ကယ္လိုရီရရွိ ေစတဲ့အျပင္ အာဟာရတန္ဖိုးနည္းတဲ့ အစား အေသာက္ေတြကိုပါ မဆင္ျခင္ဘဲ စားမိသြားေစႏိုင္ပါတယ္။
၉။ လက္ဖက္စိမ္းလက္ဖက္ရည္ ေသာက္ပါ
လက္ဖက္စိမ္းလက္ဖက္ရည္ေသာက္တာဟာ ကို္ယ္အေလးခ်ိန္ ေလ်ာ့က် ေစမယ့္ နည္းလမ္း ေကာင္းတစ္ခုပါပဲ။ လက္ဖက္စိမ္း လက္ဖက္ရည္ဟာ ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ ကယ္လိုရီ ေလာင္ကၽြမ္းေစတဲ့ ဇီဝ႐ုပ္ျဖစ္ပ်က္မႈကို အား ေကာင္းေစတာေၾကာင့္ပါ။ လက္ဖက္စိမ္း လက္ဖက္ရည္ ပမာဏအနည္းငယ္ေသာက္ ရင္ေတာင္ စိတ္ကို လန္းဆန္းသြားေစႏိုင္ ပါတယ္။
၁၀။ ေယာဂက်င့္ပါ
ေယာဂက်င့္တဲ့ အမ်ဳိးသမီးေတြဟာ ေယာဂ မက်င့္သူေတြထက္ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ေလ်ာ့ နည္းၾကေၾကာင္း အေမရိကန္အာဟာရ အဖဲြ႕ အစည္းက ဆိုပါတယ္။ အေၾကာင္းကေတာ့ ေယာဂက်င့္သူေတြဟာ အစားအေသာက္ကို အလြန္အၾကဴးစားတတ္တဲ့ အက်င့္မရွိၾက တာေၾကာင့္ပါ။ ေယာဂက်င့္တာေၾကာင့္ စိတ္ညစ္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းေနတဲ့အတြက္ အစားအေသာက္ကိုလည္း သင့္တင့္တဲ့ ပမာဏသာ စားေသာက္ေလ့ရွိတာျဖစ္ႏိုင္ေၾကာင္း သုေတသီေတြက ဆိုပါတယ္။
၁၁။ သၾကားမပါေသာ ပီေကဝါးပါ
သၾကားမပါတဲ့ ပီေကဝါးတာဟာ သေရစာစားခ်င္စိတ္ ေလ်ာ့နည္းေစပါတယ္။ တီဗီၾကည့္ ရင္း ဒါမွမဟုတ္ အင္တာနက္သံုးရင္း ညစာစားပါက သေရစာစားခ်င္စိတ္ ျပင္းျပေနႏိုင္ ပါတယ္။ သၾကားမပါဘဲ အနံ႔ေမြးတဲ့ ပီေကဝါးေပးရင္ တျခားသေရစာေတြ စားခ်င္စိတ္ ေလ်ာ့သြားႏိုင္ပါတယ္။
၁၂။ တစ္ေန႔မွာ ကယ္လိုရီ ၁၀၀ ေလာင္ကၽြမ္းေအာင္လုပ္ပါ
အစားမေလွ်ာ့ဘဲ တစ္ႏွစ္မွာ ကိုယ္အေလး ခ်ိန္ ၁၀ ေပါင္ က်ခ်င္ရင္ တစ္ေန႔မွာ ကယ္လိုရီ ၁၀၀ က်ဖို႔အတြက္ မိနစ္ ၂၀ၾကာ တစ္မိုင္လမ္းေလွ်ာက္ျခင္း၊ မိနစ္ ၂၀ၾကာ ဥယ်ာဥ္စိုက္ပ်ဳိးျခင္း၊ မိနစ္ ၃၀ၾကာ အိမ္သန္႔ ရွင္းေရးလုပ္ျခင္း၊ ၁၀မိနစ္ၾကာ လမ္းအျမန္ ေလွ်ာက္ျခင္း စတဲ့ ႏွစ္သက္ရာ လႈပ္ရွားမႈတစ္ခုလုပ္ေဆာင္ပါ။
၁၃။ အသားမပါတဲ့ အာဟာရကို မၾကာခဏစားပါ
သက္သက္လြတ္စားတာဟာ ကိုယ္အေလးခ်ိန္သြယ္လ်ေစေၾကာင္း Web MD သုေတသန အရ သိရပါတယ္။ ပ်မ္းမွ်အားျဖင့္ သက္သတ္လြတ္စားသူေတြဟာ အသားစားသူေတြထက္ ၂၀ ရာခိုင္ႏႈန္းကိုယ္အေလးခ်ိန္ ေလ်ာ့က်ေနတတ္ပါတယ္။ ပဲနီေလးစြပ္ျပဳတ္၊ ပဲအမ်ဳိးမ်ဳိး ပါတဲ့ ဟင္းလ်ာေတြဟာ အမွ်င္ဓာတ္ပါဝင္ၿပီး အာဟာရဓာတ္ရရွိေစကာ ခႏၶာကိုယ္သြယ္လ် က်န္းမာေစပါတယ္။
အ႐ိုး က်န္းမာေရး ထိခိုက္ လာရျခင္း
ခႏၶာကိုယ္တြင္းက အ႐ိုးျဖစ္တည္ လာျခင္း (For-mation) နဲ႔ အ႐ိုးပ်က္စီး ဆံုး႐ံႈး လာျခင္း (Resorption) ျဖစ္စဥ္ ၂ ခုဟာ အသက္ ၄၀ ေလာက္ထိ ညၤီတူ ညီမွ် ေလာက္ပဲ ရွိေသးတာမို႔ ဘဲစား ဘဲေခ် သေဘာမ်ိဳးပဲ ရွိေသး ေသာ္လည္း အသက္ ၄၀ ေက်ာ္လာ လွ်င္ေတာ့ အ႐ိုးပ်က္စီး ဆံုး႐ံႈးမႈက မ်ားလာ တာေၾကာင့္ ရင္းစားထဲကပါ လာရၿပီ ျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာခဲ့ၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ အ႐ိုးထဲက ကယ္လ္စီယမ္ သတၲဳဓာတ္ဆားေတြ ဆံုး႐ံႈး လာျခင္းေၾကာင့္ အ႐ိုး၏ သိပ္သည္းဆ Bone Density နည္းလာတယ္။ နည္း႐ံု ေလာက္ပဲ နည္းလာတာကို Osteopenia ေခၚျပီး နည္းလြန္းလို႔ အ႐ိုးဟာ ပါးလာတဲ့ အဆင့္ကို Osteoporosis ေခၚေၾကာင္းလည္း ေျပာခဲ့ၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။အ႐ိုးသိပ္သည္းဆ နည္းလာၿပီ ဆိုတာ တစ္နည္းအားျဖင့္ ေျပာရလွ်င္ အ႐ိုးရဲ႔ ႀကံ႕ခိုင္သန္မာမႈ အားနည္း လာျခင္းပါပဲ။ သန္မာေတာင့္တင္းမႈ နည္းလာတဲ့ အ႐ိုးဟာ ခႏၶာကိုယ္ႀကီး ကို ေကာင္းစြာ ေထာက္မေပးထားႏိုင္ စြမ္းဘယ္ရွိေတာ့မလဲ။ ငယ္ရြယ္စဥ္ တုန္းက ေတာ္႐ံုတန္႐ံု ဒဏ္ျဖစ္ေသာ္ လည္း ႀကံ႕ႀကံ႕ခိုင္ႏိုင္ခဲ့တဲ့၊ ေဒါင္ ေဒါင္ျမည္ခဲ့တဲ့ အ႐ိုးဟာ သိပ္သည္းမႈ နည္းၿပီး မႀကံ႕ခိုင္ေတာ့တဲ့အတြက္ အနည္းငယ္မွ်ေသာ ဒဏ္ကိုပင္ ခံႏိုင္ရည္ မရွိေတာ့ဘူး။ သာမန္က်န္းမာေနတဲ့ လူတစ္ ေယာက္ရဲ႕ အ႐ိုးကို က်ိဳးေစျခင္း မျဖစ္ ေစႏိုင္ေလာက္ေသာ ထိခိုက္ဒဏ္ရာရ မႈသည္ အ႐ိုးသိပ္သည္းဆ နည္းပါးေနသူ အ႐ိုးပါးေနသူကိုေတာ့ အလြယ္တကူ က်ိဳးပဲ့အက္ကြဲ ေစႏိုင္လာခဲ့ပါတယ္။ အထိမခံ ေရႊပန္းကန္ဆိုသလို အ႐ိုးက်ိဳး လြယ္ေနတဲ့ အတြက္ က်ိဳးျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ Fragility Fracture လို႔ ေခၚတယ္။ မတ္တပ္ရပ္ေနလ်က္ က လဲက်သြား႐ံုနဲ႔ က်ိဳးႏိုင္တယ္။ ေရခ်ိဳးခန္းထဲမွာ ေခ်ာ္လဲတဲ့ အဘြား တင္ပါးဆံု႐ိုးတို႔ ေပါင္ထိပ္႐ိုးတို႔ က်ိဳးၿပီး အိပ္ရာထဲ ပက္လက္လဲရေတာ့တယ္ ဆိုတာ ဒါမ်ိဳးပါပဲ။
အသက္ ၅၀ ေက်ာ္လာတဲ့ လူတိုင္း ဒီလိုမ်ိဳး က်ိဳးဖို႔ အခြင့္အလမ္း ပိုမ်ားလာပါတယ္။ ၅၀ ေက်ာ္ အမ်ိဳးသားေတြရဲ႕ သံုးပံုတစ္ပံု ေလာက္ ဒီအျဖစ္မ်ိဳး ႀကံဳရၿပီး ၅၀ ေက်ာ္ အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ တစ္ဝက္ ေလာက္ကေတာ့ ဒီအျဖစ္မ်ိဳး ႀကံဳၾက ရေလ့ရွိပါတယ္။ ဆိုလိုတာက အမ်ိဳး သမီးေတြက အ႐ိုးပါးေရာဂါ အ႐ိုးသိပ္ သည္းဆ နည္းပါးေရာဂါ ပိုၿပီး ခံစားရ ပါတယ္။ ေယဘုယ်အားျဖင့္ အ႐ိုးပါးျခင္း ေရာဂါဟာဘာလကၡဏာ ေဝဒနာေတြ ခံစားေနရျခင္းမ်ိဳးမရွိဘဲ က်ိဳးေတာ့မွ ဪသာ္ အ႐ိုးပါးေနတာ ကိုးလို႔ သိရ တဲ့အတြက္ "သံတိတ္ သူခိုးေရာဂါ" လို႔ေတာင္တင္စားေခၚေဝၚၾကပါတယ္။ ကမၻာေပၚရွိ အမ်ိဳးသမီးေတြ ျဖစ္ပြားခံစားရမွာ ထိတ္လန္႔ေၾကာက္ ရြံ႕ေလ့ရွိတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေရာဂါေတြျဖစ္ တဲ့ ရင္သားကင္ဆာႏွင့္ သားဥအိမ္ ကင္ဆာ ၂ ခုေပါင္းရဲ႕ ျဖစ္ပြားႏႈန္းထက္ ေတာင္မွ အမ်ိဳးသမီး အ႐ိုးပါးေရာဂါက ပိုမိုျဖစ္ပြားၿပီး ေသဆံုးရတဲ့ အေရ အတြက္က ပိုေတာင္မွ မ်ားပါေသး တယ္တဲ့။
အ႐ိုးပါးေရာဂါေၾကာင့္ အ႐ိုးက်ိဳး ၿပီဆိုရင္ မ်ားေသာအားျဖင့္ အမ်ိဳး သမီးေတြ တင္ပါးဆံု႐ိုး၊ ေပါင္ထိပ္႐ိုး က်ိဳးေလ့ရွိၾကတယ္။ က်ိဳးတဲ့ အ႐ိုးကို ျပန္ဆက္ေအာင္ ကုသေပးတဲ့အခါ ပက္လက္လွန္ၿပီး အိပ္ရာထဲမွာ အၾကာႀကီးေနရတယ္။ အ႐ိုးခ်င္း ျပန္ဆက္ေအာင္ေတ့ ေပးႏိုင္ဖို႔အတြက္ ေျခေထာက္ကို အေလးဆြဲရ (Traetion) တယ္။ လေပါင္းမ်ားစြာ အိပ္ရာထက္ ပက္လက္လွန္ေနရတဲ့ အတြက္ အဆုတ္က်န္းမာေရး ျပႆနာ ဝင္လာတာေတြ၊ အိပ္ရာနာျဖစ္တာမ်ိဳး ေတြ ႀကံဳရတယ္။ ဆီးလမ္းေၾကာင္း ျပႆနာ၊ ေသြးခဲၿပီး ေသြးခဲျပဳတ္ထြက္ ကာ အေရးႀကီးသည့္ အဂၤါအစိတ္ အပိုင္း ေနရာေတြမွာ ပိတ္ဆို႔ေစတာ မ်ိဳး ႏာဘသူင်ာ ေတြလည္း ႀကံဳရႏိုင္ တယ္။ အသက္ ၅၀ ေက်ာ္ဆိုေတာ့ နဂိုအခံ ဆီးခ်ိဳေသြးခ်ိဳ၊ ေသြးတိုး၊ ႏွလံုး ေသြးေၾကာက်ဥ္းစတာေတြ ရွိေနၿပီ ဆိုရင္ အ႐ိုးက်ိဳးၿပီး အိပ္ရာထဲ လဲရတဲ့ အျဖစ္က ပိုၿပီးေတာ့ ဆိုးဝါးေစ လိမ့္မယ္။ ဒီအရြယ္မွာ ျဖစ္ပြားႏႈန္း Morbidity နဲ႔ ေသဆံုးႏႈန္း Mortality ေတြ ပိုမ်ားလာတယ္။ တင္ပါးဆံု႐ိုး က်ိဳးေရာဂါ Hip fracture ရၿပီးတဲ့ လူနာမ်ားရဲ႕ ၂၀ ရာခိုင္ႏႈန္းဟာ ေသတာပဲတဲ့။
အ႐ိုးျပန္ဆက္ရင္လည္း အေနအထားမမွန္ကန္ရင္ ပံုမွန္ဘဝ တုန္းကလို လႈပ္ရွားမႈေတြ မမွန္ကန္ ႏိုင္ေတာ့ဘူး။ လူ႔ဘဝ အရည္အေသြး က်ဆင္းသြားမယ္။ ခါး႐ိုးဆစ္ေတြမွာ အ႐ိုးပါးသြား တဲ့အတြက္ အ႐ိုးေတြ အရြယ္ေသး သြားၿပီး ခါးကုန္းခါးကိုင္းလာမယ္။ အဘိုးႀကီးအို ခါးကုန္းကုန္း မေသပါနဲ႔ ဦးဆိုတဲ့ စကားပံုဟာ အေၾကာင္းမဲ့ ေပၚလာတာမဟုတ္ဘူး။ သိပၸံနည္းက် ျဖစ္တယ္။ Osteoporosis အ႐ိုးပါး ေရာဂါ ခံစားေနရၿပီဆိုတာကို ေဖာ္ ျပတဲ့ စကားလံုး ျဖစ္ပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြက အမ်ိဳးသား ေတြထက္ အ႐ိုးပါးေရာဂါပိုၿပီး ျဖစ္ လြယ္ရသလဲဆိုတာ ေလ့လာၾကည့္တဲ့အခါ ေဟာ္မုန္းနဲ႔ သက္ဆိုင္ေနတာ ေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။ မီးယပ္ေသြးဆံုးၿပီး သြားတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ အီစထ႐ိုဂ်င္ လို႔ေခၚတဲ့ ေဟာ္မုန္း ထုတ္လုပ္မႈလည္း နည္းသြားတယ္။ အီစထ႐ိုဂ်င္က အ႐ိုးကို စားပစ္ေသာ ကလာပ္စည္းမ်ား Osteoclasts ေတြကို သြားၿပီး ေပါင္းလိုက္ ျခင္းျဖင့္ အ႐ိုးစားမႈ နည္းေအာင္ လုပ္ ေပးႏိုင္ခဲ့တယ္။ ကာကြယ္ေပးႏိုင္ခဲ့ တယ္။
အီစထ႐ိုဂ်င္ နည္းသြားၿပီဆို ေတာ့ အ႐ိုးစားမႈကို မကာကြယ္ႏိုင္ ေတာ့ဘူးေပါ့။ ထိုနည္းတူ အ႐ိုး ျဖစ္တည္မႈျဖစ္ေစေသာ Osteoclasts ကလာပ္စည္းေတြကို သြားၿပီး ေပါင္း လိုက္ရင္ အ႐ိုးျဖစ္တည္မႈကို ဆက္ လက္ထိန္းသိမ္းေပးတာ ျဖစ္တယ္။ ယခုအီစထ႐ိုဂ်င္နည္းသြားေတာ့ အ႐ိုး ျဖစ္တည္မႈကိုလည္း မထိန္းသိမ္းႏိုင္ ေတာ့ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ မီးယပ္ေသြးဆံုး ၿပီး အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ အ႐ိုးပါးေရာဂါ ရဖို႔ အခြင့္အလမ္းပိုသြားရျခင္း ျဖစ္ပါ တယ္။ အ႐ိုး က်န္းမာေရးကို ထိခိုက္ လာတာနဲ႔ အတူ အ႐ိုးလူနာကို ျပဳစုရ ကုသရတဲ့ စရိတ္စကေတြ၊ လူမႈေရး ျပႆနာေတြ ဘယ္ေလာက္ထိ တက္ လာႏိုင္မလဲဆိုတာ စဥ္းစားသာ ၾကည့္ ေပေတာ့။ ဒါေၾကာင့္ အ႐ိုးပါးေရာဂါ ဟူ သည္မွာ ျပည္သူလူထုေတြ ေၾကာက္ ရြံ႕ေလ့ရွိၾကတဲ့ က်န္းမာေရး အာဏာ ပိုင္ေတြ သတိမူမိၾကေလ့ရွိတဲ့ ျပည္သူ႔ က်န္းမာေရးျပႆနာ (Public Health Problem) တစ္ရပ္ျဖစ္ပါ တယ္။
ထက္ျမက္ျပီး မွတ္ဥာဏ္ေကာင္းဖို႔ ဘာေတြ စားၾကမလဲ
ဥာဏ္စြမ္းထက္ျမက္ျခင္း ဆိုတာ လူသားတိုင္း အလိုရွိတဲ့ စြမ္းရည္တစ္ခုပါပဲ။ ဥာဏ္စြမ္းလို႔ ဆိုရာမွာ မွတ္ဥာဏ္ (Memory) နဲ႔ ထက္ျမက္မွဳ (Intelligence) ႏွစ္မ်ိဳးစလံုး ပါ၀င္ပါတယ္။ စာသင္သား လူငယ္ေတြ အပါအ၀င္ အသက္အရြယ္ မေရြးအတြက္ အထူးအေရးပါလွတယ္ ဆိုတာ ေျပာေနစရာေတာင္မလိုပါဘူး။ဥာဏ္ေကာင္းေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္ရမလဲလို႔ လာေမးတဲ့ လူငယ္ေတြ၊ ကေလးကို ဥာဏ္ေကာင္းေအာင္ ဘာေတြ ေကြ်းရမလဲ ဆိုတဲ့ မိဘေတြ ခဏခဏ ၾကံဳရပါတယ္။ ခဏခဏ ေမ့တတ္လာလို႔ ဘယ္လို လုပ္ရမလဲလို႔ အၾကံလာေတာင္းတဲ့ မိတ္ေဆြေတြလဲ ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဦးေႏွာက္ဥာဏ္ရည္ ႏွစ္မ်ိဳးစလံုးကို တိုးျမွင့္ေပးႏိုင္မွဳ အရွိဆံုး အစားအေသာက္ ဆယ္မ်ိဳးကို ကမၻာ့အာဟာရ ပညာရွင္မ်ား သုေတသနျပဳထားတဲ့ အတိုင္း စုစည္း ေဖာ္ျပေပးလိုက္ပါတယ္။ ဦးေႏွာက္ဥာဏ္ရည္ဟာ မိဘမ်ိဳးရိုးဗီဇ၊ ပတ္၀န္းက်င္ အေနအထားမ်ားရဲ့ လႊမ္းမိုးမွဳ အထူးရွိေပမယ့္ ေန႔စဥ္ အစားအေသာက္မ်ားဟာ လူတစ္ေယာက္ရဲ့ ဥာဏ္ရည္ဥာဏ္ေသြးမွာ အတိုင္းအတာ တစ္ခုအထိ အေရးပါတယ္ ဆိုႏိုင္လို႔ ေအာက္ပါအစားအေသာက္မ်ားဟာ ဥာဏ္ရည္ေလ်ာ့ပါးမွဳကို ကာကြယ္ဖို႔၊ ဥာဏ္ရည္တိုးတက္ဖို႔ ေကာင္းစြာ အေထာက္အကူ ျပဳမယ္ ဆုိတာ ေသခ်ာပါတယ္။
(၁)ငါးမ်ား
ဥာဏ္ေကာင္းေစတဲ့ အစားအေသာက္ေတြထဲမွာ ငါးေတြဟာ ထိပ္တန္းက ပါပါတယ္။ ငါးရဲ့ အဆီေတြဟာ ဦးေႏွာက္ဥာဏ္ရည္ တိုးတက္မွဳနဲဲ႔ လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြ အတြက္ မရွိမျဖစ္ လိုအပ္တဲ့ DHA နဲ႔ EPA လို႔ေခၚတဲ့ အိုမီဂါသရီး ဖက္တီးအက္ဆစ္ေတြ အျပည့္၀ဆံုး ပါ၀င္တဲ့ အစားအစာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဆီျပည့္၀တဲ့ ငါးေတြ ပံုမွန္ စားေပးရင္ ဥာဏ္စြမ္းရည္ ပိုမို ထက္ျမက္လာေစတယ္ ဆိုတာကို ကာလရွည္ စမ္းသပ္ေလ့လာမွဳမ်ားစြာ ျပဳလုပ္ျပီး ေတြ႔ရွိထားပါတယ္။ ဒီအစြမ္းဟာ ကေလးေတြမွာသာ မကဘဲ အရြယ္သံုးပါး စလံုးမွာပါ အာနိသင္ရွိတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ အိုမီဂါသရီး အျပည့္၀ဆံုး ငါးကေတာ့ ဆယ္လ္မြန္ငါး ျဖစ္ျပီး သူ႔ကို စားေပးႏိုင္ရင္ အေကာင္းဆံုး ဆိုေပမယ့္ ငါးမွန္သမွ်ကေတာ့ ပံုမွန္စားသံုးေပးရင္ ဥာဏ္ရည္အတြက္ အေထာက္အကူ ျပဳေစတယ္လို႔ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။
(၂) ဥအမ်ိဳးမ်ိဳး
ဥေတြဟာ အေကာင္းဆံုး အသားဓာတ္ပင္ရင္း အျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳထားပါတယ္။ ဒီအထဲမွာမွ ဥအႏွစ္မွာ ကိုလင္း (Choline) လို႔ ေခၚတဲ့ မွတ္ဥာဏ္စြမ္းအားဆိုင္ရာ အာဟာရဓာတ္ ျပည့္၀လို႔ ကေလးေတြေရာ ေမ့တတ္တဲ့ သူေတြပါ သံုးေဆာင္ေပးသင့္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ တစ္ခု သတိေပးလိုတာက ဥအႏွစ္ဟာ ကိုလက္စထေရာ ျမင့္မားစြာ ပါ၀င္လို႔ အသက္ ၃၅ ႏွစ္အထက္ လူေတြ မ်ားမ်ား မစားသင့္သလို ႏ်ဴကလီယာပရိုတိန္းေခၚ အသားဓာတ္မ်ားနဲ႔ ဖြဲ႔စည္းထားလို႔ ေလးဖက္နာ အမ်ိဳးမ်ိဳး ရွိသူေတြလည္း မ်ားမ်ား မစားသင့္ပါဘူး။
(၃) ေျမပဲႏွင့္ ေျမပဲေထာပတ္
ေျမပဲနဲ႔ ေျမပဲအႏွစ္နဲ႔ လုပ္ထားတဲ့ ေျမပဲေထာပတ္ (Peanut Butter) တို႔ဟာ ဗိုက္တာမင္အီး (Vitamin E) ၾကြယ္၀တဲ့ အစာပင္ရင္းမ်ား ျဖစ္ၾကပါတယ္။ ဗိုက္တာမင္အီးဟာ ျမင့္မားတဲ့ ဓာတ္တိုးဆန္႔က်င္ ဂုဏ္သတၱိ (Potent Antioxidant Property) ရွိတဲ့ အာဟာရ တစ္မ်ိဳး ျဖစ္သလို ဦးေႏွာက္နဲ႔ အာရံုေၾကာမ်ားရဲ့ အေပၚယံအလႊာ အိုမင္းပ်က္စီးျခင္းကို ထိထိေရာက္ေရာက္ ကာကြယ္ေပးႏိုင္ပါတယ္။ မိသားစုမွာ ေျမပဲ(သို႔) ေျမပဲေထာပတ္ကို ပံုမွန္စားတဲ့ အက်င့္ ရွိတာ ကေလးငယ္ေတြရဲ့ ဥာဏ္ရည္အတြက္ အက်ိဳးျပဳပါတယ္။ ဗိုက္တာမင္ ဘီ၀မ္း (Vitamin B1) နဲ႔ တြဲဖက္မယ္ဆိုရင္ အထူးအစြမ္းထက္ျပီး ဦးေႏွာက္စြမ္းရည္ ေကာင္းမြန္ေစကာ စိတ္ၾကည္လင္ေစတဲ့ အာနိသင္ ရွိပါတယ္။ ဗိုက္တာမင္ဘီ၀မ္း ပါ၀င္တဲ့ အစားအေသာက္ေတြကေတာ့ ႏွံစားသီးႏွံမ်ား၊ ပဲအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ အစိမ္းရင့္ေရာင္ အသီးအရြက္မ်ား၊ အသားမ်ား၊ ပဲပင္ေပါက္ စတာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
(၄) ႏွံစားသီးႏွံမ်ား
ဒီတစ္မ်ိဳးကေတာ့ အထူးေျပာေနစရာ မလိုပါဘူး။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ဘယ္လူမ်ိဳးပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ကစီဓာတ္ပါတဲ့ ႏွံစားသီးႏွံ တစ္ခုခု (ဥပမာ ဆန္၊ ဂ်ံဳ၊ ေျပာင္း စသည္) ကို အဓိကအစာ (Staple Food) အေနနဲ႔ ေန႔စဥ္ စားေနၾကတာမို႔ပါ။ ဒါေပမဲ့ ကေလးငယ္ေတြအတြက္က်ေတာ့ အာဟာရ ျပည့္၀စြာ စားရဖို႔တင္မကဘဲ အဆာမလြန္ေအာင္ စားရဖို႔က အထူးအေရးၾကီးပါတယ္။ ကေလးတစ္ေယာက္ရဲ့ ဘ၀မွာ ဥာဏ္ရည္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အေျခခံ အက်ဆံုး ဦးေႏွာက္ဖြ႔ံျဖိဳးမွဳဟာ အသက္ႏွစ္ႏွစ္အတြင္း အမ်ားဆံုးနဲ႔ အဓိက ျဖစ္တာမို႔ ေမြးစကေန အသက္ ႏွစ္ႏွစ္ေက်ာ္အထိ ခဏခဏ အဆာလြန္ရတဲ့ ကေလးေတြ ၾကီးျပင္းလာရင္ အဆာမခံရတဲ့ ကေလးေတြေလာက္ ဥာဏ္မေကာင္းတာ အတိအက် ေတြ႔ႏိုင္ပါတယ္။
အေၾကာင္းရင္းကေတာ့ ဆန္၊ ေပါင္မုန္႔ စတဲ့ ကစီဓာတ္ ျပည့္၀တဲ့ အစာေတြက ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ ဂလူးကို႔စ္ (Glucose) ေခၚ သၾကားဓာတ္နဲ႔ အထက္မွာ ဆိုခဲ့တဲ့ ဗိုက္တာမင္ ဘီ၀မ္းကို အဓိက ေပးႏိုင္တဲ့ အစာေတြ ျဖစ္ေနလို႔ပါပဲ။ လိုအပ္တဲ့ ပမာဏကို ျပည့္၀ေအာင္ ပံုမွန္စားေသာက္ေပးဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အ၀လြန္ေအာင္ စားပါလို႔ေတာ့ မဆိုလိုပါဘူး။ ဆန္နဲ႔ ဂ်ံဳကို ႏွိဳင္းယွဥ္ၾကည့္ရင္ ဦးေႏွာက္ဥာဏ္ရည္ အားေပးမွဳမွာသာမက ခႏၶာကိုယ္ ဖြံ႔ံျဖိဳးၾကီးထြားမွဳမွာပါ ဂ်ံဳက ပိုသာတယ္လို႔ အာဟာရပညာရွင္မ်ားက ဓာတ္ခြဲစမ္းသပ္ေတြ႔ရွိထားၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကြ်န္ေတာ္တို႔ဟာ ဆန္ကို အဓိကစားတဲ့ လူမ်ိဳးေတြ ျဖစ္ေပမယ့္ ရင္ေသြးငယ္ေတြရဲ့ အနာဂတ္ ပညာေရးအတြက္ အေထာက္အပံ့အျဖစ္ ေပါင္မုန္႔လဲ ပံုမွန္ေကြ်းသင့္တယ္လို႔ အၾကံျပဳလိုပါတယ္။
(၅) ေကြကာအုပ္
Oats ေခၚ ႏွံစားသီးႏွံကို ေကြကာအုပ္အျဖစ္ စားသံုးၾကပါတယ္။ ၄င္းဟာ ဆန္ေတြ ဂ်ံဳေတြလို ႏွံစားသီးႏွံမ်ားထဲ အပါအ၀င္ ျဖစ္ေပမယ့္ ထိုအရာေတြ ပံုမွန္စားျဖစ္တယ္ ဆိုတာနဲ႔ပဲ ေကြကာအုပ္ကို လ်စ္လ်ဴရွု မထားသင့္တဲ့ အခ်က္ေတြကေတာ့ ဦးေႏွာက္ရဲ့ အေကာင္းဆံုး စြမ္းေဆာင္ရည္ ေရာက္ေအာင္ အားေပးႏိုင္တဲ့ ဗိုက္တာမင္ အီး၊ ဗိုက္တာမင္ ဘီအုပ္စု၊ ပိုတက္စီယမ္နဲ႔ ဇင့္ေခၚ သြပ္ဓာတ္တို႔ အထူးၾကြယ္၀လွတယ္ ဆိုတဲ့ အခ်က္ပါပဲ။
ကေလးငယ္ေတြ ေက်ာင္းသြားခါနီး ေကြကာအုပ္တစ္ခြက္ မွန္မွန္ ေသာက္သံုးေစရင္ စာသင္ယူရာမွာအာရံုစူးစိုက္မွဳ နဲ႔ မွတ္မိႏိုင္စြမ္း ပိုေကာင္းလာတာ ေတြ႔ရွိရပါတယ္။
(၆) ဘယ္ရီသီးမ်ား
စေတာ္ဘယ္ရီ၊ ဘလူးဘယ္ရီ၊ ဘလက္ဘယ္ရီ စတဲ့ ဘယ္ရီသီးမ်ားနဲ႔ ခ်ယ္ရီသီးမ်ားဟာ ဗိုက္တာမင္ စီ နဲ႔ အျခားဓာတ္တိုးဆန္႔က်င္ပစၥည္းမ်ား ၾကြယ္၀စြာ ပါ၀င္ျပီး မွတ္ဥာဏ္စြမ္းအားကို အထူးျမဲျမံေစတာကို ေလ့လာေတြ႔ရွိရပါတယ္။ အသီးေတြရဲ့ အေရာင္ရင္႔ေလ ဒီအာနိသင္ ပိုမ်ားေလ ျဖစ္ပါတယ္။
(၇) ပဲၾကီး
ပဲၾကီးဟာ အသားဓာတ္နဲ႔ ကစီဓာတ္ ႏွစ္မ်ိဳးစလံုး ျပည့္၀တဲ့ စားစရာ တစ္မ်ိဳး ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ အမွ်င္ဓာတ္၊ အိုမီဂါသရီး၊ ဗိုက္တာမင္မ်ိဳးစံုနဲ႔ သတၱဳဓာတ္ေတြ စံုလင္စြာ ပါ၀င္ပါတယ္။ ကေလးငယ္ တစ္ဦးဟာ မၾကာခဏ ပဲၾကီးလံုေလာက္ေအာင္ စားေပးရင္ ေတြးေခၚေလ့လာ သင္ယူႏိုင္စြမ္းမွာ အေကာင္းဆံုး ျဖစ္ေစဖို႔ အေထာက္အကူျပဳတာ ေလ့လာေတြ႔ရွိရပါတယ္။
(၈) အေရာင္စံု ဟင္းသီးဟင္းရြက္မ်ား
ခရမ္းခ်ဥ္သီး၊ ကန္စြန္းဥ၊ ေရႊဖရံုသီး၊ မုန္လာဥ၀ါ၊ ပန္းေဂၚဖီစိမ္း၊ မုန္ညင္း တို႔လိုမ်ိဳး အစိမ္းေရာင္၊ အနီေရာင္၊ အ၀ါေရာင္ ဟင္းသီးဟင္းရြက္မ်ားဟာ ဦးေႏွာက္ဆဲလ္ေတြရဲ့ က်န္းမာၾကံ့ခိုင္မွဳကို ထိန္းသိမ္းေပးထားႏိုင္တဲ့ ဓာတ္တိုးဆန္႔က်င္ပစၥည္းမ်ား အမ်ားဆံုး ပါ၀င္တဲ့ အစားအေသာက္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
(၉) ဒိန္ခ်ဥ္ႏွင့္ ႏို႔ထြက္ပစၥည္းမ်ား
၄င္းတို႔ဟာ ဦးေႏွာက္ဆဲလ္မ်ား၊ အာရံုေၾကာ ဆက္သြယ္မွဳ ဓာတုပစၥည္းမ်ား (neurotransmitters)၊ အေရးပါတဲ့ အဲန္ဇိုင္းမ်ား (Enzymes) ထုတ္လုပ္ရာမွာ မရွိမျဖစ္ ပါရမယ့္ ကုန္ၾကမ္းေတြ ျဖစ္တဲ့ အသားဓာတ္နဲ႔ ဗိုက္တာမင္ ဘီအုပ္စု ၾကြယ္၀ေသာ အစားအစာမ်ား ျဖစ္ၾကပါတယ္။ ေန႔စဥ္ ႏို႔ထြက္ပစၥည္းတစ္ခုခု မွီ၀ဲေပးသူ ကေလးငယ္ေတြဟာ သခ်ၤာစြမ္းရည္နဲ႔ မွတ္ဥာဏ္စြမ္းရည္ သူမ်ားေတြထက္ ပိုေကာင္းသလို လူၾကီးေတြအတြက္လည္း ဒိန္ခ်ဥ္မွန္မွန္ ေသာက္ေပးရင္ မွတ္ဥာဏ္ ခ်ိဳ႕ယြင္းအားနည္းလာမွဳေတြကို ျပဳျပင္ဖာေထးႏိုင္တာ ေတြ႔ရပါတယ္။
ဒါ့အျပင္ ဦးေႏွာက္ဆဲလ္မ်ားနဲ႔ လူ႔ခႏၶာကိုယ္ တစ္ခုလံုးက ဆဲလ္မ်ားကို အသက္ရွည္ေစတဲ့ အစြမ္းရွိတဲ့ ဗိုက္တာမင္ဒီကိုလည္း ႏို႔ကရတဲ့ အစားအစာမ်ားမွ ရရွိႏိုင္ၾကပါတယ္။ ဗိုက္တာမင္ဒီ လိုအပ္ခ်က္ဟာ စာသင္သားေတြမွာ အထူးမ်ားျပားလွျပီး ျပည့္၀စြာ စားသံုးေပးဖို႔ အထူးလိုအပ္ေၾကာင္း ပညာရွင္မ်ားက ေျပာဆိုၾကပါတယ္။
(၁၀) အမဲသားႏွင့္ ေျခေလးေခ်ာင္း အသားမ်ား
ကေလးေတြ စာသင္ယူရာမွာ စြမ္းရည္ထက္ျမက္ေနဖို႔နဲ႔ အာရံုေကာင္းေကာင္း စူးစိုက္ႏိုင္ဖို႔ သံဓာတ္ဟာ မရွိမျဖစ္ သတၱဳဓာတ္ တစ္မ်ိဳး အေနနဲ႔ လိုအပ္ပါတယ္။ အမဲသားဟာ ခႏၶာကိုယ္က စုပ္ယူအသံုးခ်ႏိုင္တဲ့ သံဓာတ္ အၾကြယ္၀ဆံုး အစာပင္ရင္းတစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။ သံဓာတ္ခ်ိဳ႕တဲ့ ေသြးအားနည္းသူမ်ားဟာ အမဲသားကို စားႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အမဲသားကို အခ်ိဳ႕က ယံုၾကည္ခ်က္ အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ မစားၾကေတာ့ အျခား ေျခေလးေခ်ာင္းသားမ်ား (ဥပမာ ဆိတ္၊ သိုး စသည္)ကို အစားထိုး စားသံုးႏိုင္ၾကပါတယ္။ အမဲသားေလာက္ သံဓာတ္မၾကြယ္၀ေပမယ့္ ဒီအသားေတြေလာက္ စားျဖစ္ရင္လဲ မဆိုးပါဘူး။
အာရံုစူးစိုက္ႏိုင္စြမ္းကို အားေပးတဲ့ သံဓာတ္နဲ႔ မွတ္ဥာဏ္စြမ္းရည္ ေကာင္းေစတဲ့ သြပ္ဓာတ္တို႔ဟာ အဆိုပါ အသားေတြမွာ ျပည့္၀စြာ ပါ၀င္ပါတယ္။ လံုး၀ သက္သတ္လြတ္ စားသူေတြ အတြက္ကေတာ့ ပဲၾကီး၊ ပဲႏို႔ ေခၚ ပဲပိစပ္ စတာေတြကို စားသံုးေပးဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ အဆိုပါအစားအစာမ်ား၊ အသားမ်ားကို ဗိုက္တာမင္စီ ၾကြယ္၀စြာ ပါ၀င္တဲ့ ခရမ္းခ်ဥ္သီး၊ လိေမၼာ္သီး၊ သေဘၤာသီး စတဲ့ အသီးအရြက္ေတြနဲ႔ တြဲဖက္ စားသံုးေပးရင္ ခႏၶာကိုယ္ရဲ့ သံဓာတ္ စုပ္ယူႏိုင္စြမ္းကို ပိုမို ေကာင္းမြန္ေစပါတယ္။
